wtorek, 10 lipca 2012

Opowiadania science fiction w czasopismie "Problemy"

Jednym z moich wspomnień z dzieciństwa to jak siedzę przy kominku i przeglądam wielką stertę starych czasopism, szukając paru stron z opowiadaniami science fiction w środku. Czasopismo to "Problemy", wydawane między 1945 a 1993 rokiem. Większość czasopisma zawierała artykuły popularnonaukowe z różnych dziedzin, recenzje książek, gry logiczne... i właśnie kilka stron fantastyki, na tzw. żółtych kartkach (które były różnego koloru, niekoniecznie żółtego zresztą). Nie wiem jak długo ukazywały się żółte strony - Paweł Laudański w tekście z Fahrenheita twierdzi że od 1971 roku [jest tam też lista opowiadań z "Problemów", ale tylko rosyjskich autorów (może w którymś z numerów F jest też więcej, ale mi się nie udaje znaleźć)]; nie wiem czy żółte kartki były obecne w "Problemach" do samego końca. Do wielu opowiadań dołączano również ilustracje.

A skoro ostatnio znalazłem w garażu, między numerami "Sztuki", "Wszechświata" i "Wiadomości Numizmatycznych", trochę zachowanych numerów, pomyślałem że może nie zaszkodzi zrobić listy opowiadań które się w nich ukazały - zwłaszcza, że po krótkim googlaniu, nie umiem znaleźć nic podobnego. No bo skoro mi przyszło do głowy żeby czegoś takiego szukać, to może przyjść komuś jeszcze; a poza tym byłem całkiem ciekaw kogo czytałem te ~17 lat temu. Ta lista jest, oczywiście, daleka od bycia kompletną. Pewnie Biblioteka Jagiellońska albo podobna instytucja mają komplet; spróbuję kiedyś wybrać się tam i uzupełnić.

A o czym są te opowiadania? O istotach we wnętrzu Ziemi ("Ognie od wewnątrz"), seksie z obcymi ("Wenusjańska miłość"), dziwnych naukowych eksperymentach ("Sześć zapałek"), reklamach ("Syn reklamy", "Człowiek podświadomy"), przerażającym Pierwszym Kontakcie ("Okno"), przeludnieniu ("Bilenium"), o końcu świata i miejscach testów broni atomowych i o tym jak otoczenie wokół nas cofa się do czasów pierwotnych ("Ostatnia plaża", "Głosy czasu"), najpiękniejsze opowiadanie o eksploracji Kosmosu jakie znam ("Ziemia, Ziemia!"), ...

Lista w formacie: numer, rok, autor, tytuł, ew. numer części opowiadania. Część opowiadań znam tylko ze spisu treści (częściowo lub w całości wyrwane kartki), inne są w numerach których nie mam - przynajmniej niektóre numery grudniowe miały podsumowanie wszystkich tekstów które wyszły w "Problemach" w danym roku. Uporządkowane chronologicznie:


338, maj 1974, Larry Niven "Doczekam", Artur C. Clarke "Ognie od wewnątrz"
341, sierpień 1974, Abe Kobo "Totaloskop", Konisi Gaku "Sennorama"

346, styczeń 1975, Pierre Barbet "Zadziwiająca planeta", Pierre Barbet "W zmowie z naturą", Pierre Barbet "Szczątki w Kosmosie"
347, luty 1975, Isaac Asimov "Ryzyko"
348, marzec 1975, Bernard Mathon "Wracamy do siebie, maskul, kochanie", Rolf Edberg "List do Admirała Krzysztofa Kolumba"
349, kwiecień 1975, Dymitr Bilenkin "Nie zdarza się...", Władimir Michajłow "Pilot ekstraklasy"
350, maj 1975, Arthur C. Clarke "Depresja", Arthur C. Clarke "Przeciek informacji", Arthur C. Clarke "Czy cię kiedyś zapomnę?", Arthur C. Clarke "Wyścig zbrojeń"
351, czerwiec 1975, Kirył Bułyczow "Wyścig zbrojeń"
352, lipiec 1975, J.G. Ballard "Głosy czasu"
353, sierpień 1975, Arthur C. Clarke "Lada dzień do nabycia w sklepach", Arthur C. Clarke "Oporna orchidea"
354, wrzesień 1975, Henryk Altow "Port Kamiennych Burz"
355, październik 1975, Arkadij i Borys Strugaccy "Sześć zapałek", Horace Gold "Harvey i skrzydła", Charles van Doren "SR"
356, listopad 1975, Finn O'Donneban "Planeta drzewiaków"
357, grudzień 1975, Herbert W. Franke "Zielona kometa" (wybór ze zbioru "Zielona kometa")

376, lipiec 1977, Poul Anderson "Eutopia", Sydney J. Bounds "Hibernacja"

382, styczeń 1978, Sever Gansovskij "Część tego świata" (I)
383, luty 1978, Sever Gansovskij "Część tego świata" (II)
384, marzec 1978, Sever Gansovskij "Część tego świata" (III)
385, kwiecień 1978, Andrzej Brodziak "Dalekosiężny nasłuch", Elżbieta Organiściak-Cebulska "Cykliczna wizyta", Grzegorz Grysiński "Wykład eksperymentalnego futurologa Sybil Theta", Stanisław Aleksandrowicz "Próba samotności"
386, maj 1978, Konisi Gaku "Podziemne Elizjum", Sakyo Komatsu "Nowy produkt firmy SEKAY", Sakyo Komatsu "Kwiaty z dymu"
387, czerwiec 1978, Jurin Miedwiediew "Feralna trzynastka 'Oskarów'", A.E. Van Vogt "Widma"
388, lipiec 1978, Bohdan Petecki "A...B...C... dwadzieścia cztery"
390, sierpień 1978, Clifford D. Simak "Potyczka", Herbert Franke "Dlaczego nie strzelasz do Peggy?"
390, wrzesień 1978, Ursula K. Le Guin "Mistrzowie", Ray Bradbury "Sawanna"
391, październik 1978, J.H. Rosny Aine "XIPEHUZ", Robert Sheckley "Bezsensowne pytania"
392, listopad 1978, Wolfgang Jeschke "Poezja", Ursula K. Le Guin "Kwiecień w Paryżu", Arthur C. Clarke "W jądrze komety"
393, grudzień 1978, Józef Kozielecki "Smutek spełnionych baśni" (wybór fragmentów), Robert Sheckley "Zła kuracja"

402, wrzesień 1979, Ursula K. Le Guin "Królowa zimy", Andrzej Pruszyński "'Dune' Franka Herberta" (omówienie)

406, styczeń 1980, Ursula K. Le Guin "Dziennik róży", Bohdan Gębarski "Nostalgia"
407, luty 1980, J.G. Ballard "Ogród czasu", Christian Lecurier "Syn reklamy", esej Carla Sagana "Czy Kosmici odwiedzali Dogonów?"
415, październik 1980, Ray Bradbury "Ziemia, Ziemia!"
417, grudzień 1980, Wolfgang Jeschke "Wrota nocy" (I)

419, luty 1981, Sam J. Lundwall "Cienie przeszłości w zamku C." (fragment książki "Dziewczyna w oknie przy Krawędzi Świata", J.G. Ballard "Ostatnia plaża"
420, marzec 1981, Peter Szentmihalyi Szabo "Skurczony czas", Peter Szentmihalyi Szabo "Czarne i białe dziury"

429, kwiecień 1982, J.G. Ballard "Bilet do wieczności", Howard Schoenfeld "Zmyślone logicznie"
432, lipiec 1982, J.G. Ballard "Bilenium", J.G. Ballard "Człowiek podświadomy"

463, luty 1985, Bob Leman "Okno"
466, maj 1985, Henry Kuttner "Chociaż mu się nie przelewa", Robert Sheckley "Wrażenia z Lagranaku"
467, czerwiec 1985, Brian W. Aldiss "Nieobliczalna gwiazda"
468, lipiec 1985, Jack Williamson "Z założonymi rękami" (I)
470, wrzesień 1985, J.T.McIntosh "Nieśmiertelność dla wybranych" (część I, chociaż to nie jest zaznaczone inaczej niż przez "c.d.n." na końcu tekstu)

481, sierpień 1986, Andrzej Zimniak "Rzeźbiarze o poranku"

488, marzec 1987, James Inglis "Nocna straż", Andrzej Drzewiński "Przebudzenie Lionela"
494, wrzesień 1987, Ronal M. Hahn "Coś się tu dzieje, ale pan nie wie, co, czy nie tak, mister Jones?", Janusz A. Zajdel "Wyjątkowo trudny teren", Maria Kłobska "Wujaszek", Eduardo Goligorsky "Wenusjańska miłość"

504, lipiec 1988, Orson Scott Card "Nad rzeką Hatrack"

531, listopad 1990, Isaac Asimov "Kobieca intuicja"



Jak widać po nazwiskach autorów, publikowano tam często naprawdę dobrych pisarzy. Niektóre z opowiadań są też dość stare - np. "XIPEHUZ" napisano w 1887 roku (!). Ja sam przypomniałem sobie o Problemach przy czytaniu "Ogrodu czasu" (wydanego po polsku pierwszego tomu opowiadań Ballarda którego związek z "The Complete Short Stories" jest cokolwiek niejasny), kiedy ze zdziwieniem zorientowałem się że mnóstwo tych opowiadań znam skądinąd. Myślę sobie czasem, że byłoby świetnie gdyby ktoś wydał antologię tego, co wyszło w "Problemach" - skoro jest po co wydawać "Rakietowe szlaki", to czemu nie antologię opowiadań z "Problemów"? Według linkowanego wyżej tekstu z Fahrenheira, część - ale nie wszystkie - z opowiadań zamieszczonych w "Problemach" znalazło się potem w "Krokach w nieznane".

Wywiady z tłumaczami Grabińskiego i Schulza

Jeśli kogoś interesują takie rzeczy, a jeszcze nie trafił na Weird Fiction Review (które ogólnie to warto rssować), to można tam znaleźć dwa potencjalnie interesujące dla polskojęzycznego czytelnika fantastyki wywiady:
- z Miroslawem Lipinskim, tłumaczącym na angielski Stefana Grabińskiego, i
- z Johnem Davisem, tłumaczących na angielski Bruna Schulza.

poniedziałek, 9 lipca 2012

Noirlac


Najlepszy tumblr jaki ostatnio znalazłem to noirlac, czyli miejsce w którym można znaleźć duże ilości grafik w stylu wczesnych gier komputerowych. Jak na przykład te:






Enjoy!